नागपूर:शनिवारी, 22 ऑगस्ट 2025 रोजी, शेतकऱ्यांचा एक महत्त्वाचा सण बैलपोळा साजरा केला जात आहे. श्रावण महिन्याचा समारोप करताना शेतकरी आपल्या मेहनतीच्या साथीदारांवर बैलांवर आदर आणि प्रेम व्यक्त करतात.
हा सण महाराष्ट्रासह मध्यप्रदेश, छत्तीसगड, विदर्भ, तेलंगणा आणि दक्षिण भारतातील काही भागात उत्साहात साजरा केला जातो. स्थानिक स्तरावर याला “पिठोरी अमावस्या” किंवा “पोळा” असेही संबोधले जाते.बैलपोळ्याचे महत्त्व-
Gold Rate
18 Aug 2025
शेतीसाठी बैल हे अत्यावश्यक आहेत. नांगरणी, पेरणी आणि वाहतुकीसाठी हे शेतकऱ्यांचे मुख्य सहाय्यक ठरतात. वर्षभर केलेल्या कष्टांचे स्मरण करून, त्यांचे श्रेय मान्य करण्यासाठी हा सण साजरा केला जातो.
जसे दिवाळीत घर-देवता पूजले जातात किंवा होळीमध्ये अग्नीला मान दिला जातो, तसेच बैलपोळा हे बैलांसाठी समर्पित कृतज्ञतेचे पर्व आहे. शेतकरी या दिवशी बैलांना स्नान घालतात, तेल लावतात, शिंगांना रंगवतात, हार आणि फुले लावत त्यांचा गौरव करतात.
धार्मिक आणि पौराणिक महत्व-
हिंदू धर्मानुसार, भगवान शिवाचा वाहन नंदीबैल आहे. बैलाची पूजा केल्याने शिवाची कृपा लाभते, असा समज आहे. म्हणून बैलपोळा फक्त शेतीचा सण नसून धार्मिक आणि पौराणिक दृष्टिकोनातूनही महत्वाचा आहे.
बैल पोळा दिवसाचे प्रमुख विधी-
स्नान आणि तेल लावणे: सकाळी लवकर बैलांना पाण्यात स्नान घालून तेल लावले जाते.
शिंगांची सजावट: शिंगांवर रंगीत पावडर, पेंट, कापड किंवा सोन्याचे/चांदीचे कळस लावले जातात.
पूजा आणि हळदीकुंकू: कपाळावर कुंकवाचा टिळा लावून हार-फुले, माळा लावतात; गोड पदार्थ अर्पण केले जातात.
विश्रांतीचा दिवस: बैलांना शेतात कामावर न टाकता विश्रांती दिली जाते.
मिरवणूक: गावोगावी सजवलेल्या बैलांची मिरवणूक, ढोल-ताशे आणि गाणी यासह उत्साहाने साजरी केली जाते.
बैलपोळा दिवशी केले जाणारे उपाय-
समृद्धीसाठी: तांदुळ, गूळ आणि हळद अर्पण करणे.
शेतीत चांगले उत्पादन मिळवण्यासाठी: शिंगावर हळदीकुंकू टिळा लावून सात धान्ये ठेवून पूजा करणे.
गृहकल्याणासाठी: गोड पदार्थ अर्पण करून घरातील सर्वांना वाटणे.
शत्रुनाशासाठी: रात्री काळे तीळ आणि काळे उडीद शेताच्या चारही बाजूंना शिंपडणे.
संपन्नतेचा संदेश-
बैलपोळा हा फक्त बैलांचा सण नाही, तर शेती, कुटुंब, निसर्ग आणि धार्मिक श्रद्धांचा संपूर्ण संगम आहे. शेतकरी आपल्या मेहनतीच्या साथीदारांना सन्मान देऊन घर-शेतातील शांती व समृद्धीसाठी प्रार्थना करतो.
यंदा गावातील बैलपोळा उत्सव अनुभवून शेतकरी जीवनातील कृतज्ञतेचा अनोखा आनंद अनुभवता येईल.
