नागपूर : महाराष्ट्र येत्या 20 नोव्हेंबरला विधानसभा निवडणूक पार पडणार आहे. तर 23 तारखेला निवडणुकीचा निकाल जाहीर होईल. महाराष्ट्राच्या निवडणुकीकडे भारतीय जनता पक्ष (भाजप) नेतृत्वाखालील महायुती आणि काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील विरोधी महाविकास आघाडी (एमव्हीए) यांच्या ‘सत्तायुद्ध’ म्हणून पाहिले जात आहे.
राष्ट्रीय पक्षांच्या नेतृत्वाखालील महायुती आणि MVA या दोन्ही पक्षांची शिवसेना आणि राष्ट्रवादी काँग्रेससोबत युती आहे. या दोन राष्ट्रीय पक्षांच्या आघाड्या आणि शिवसेना आणि राष्ट्रवादीच्या प्रत्येकी दोन अशा या दोन्ही पक्षांमध्ये जागावाटपाचा फॉर्म्युला अधिकृतपणे जाहीर झाला नसला तरी सत्ताधारी आघाडीने उमेदवार जाहीर करण्यास सुरुवात केली आहे.
Gold Rate
05 May 2025
महायुतीत सामील असलेल्या पक्षांनी आतापर्यंत 182 जागांवर आपल्या उमेदवारांची नावे जाहीर केली आहेत. त्याच वेळी, महाविकास आघाडीत जागावाटपासंदर्भात मॅरेथॉन विचारमंथन सत्र सुरू आहे. जागावाटपाचा जो संभाव्य फॉर्म्युला समोर आला आहे, त्यावरून आता निवडणुकीच्या मैदानात उतरण्यापूर्वी या लढतीत कोणता पक्ष फायद्यात आणि कोणता तोट्यात होता, अशी चर्चा सुरू झाली आहे.हे समजून घेण्यासाठी 2019 च्या महाराष्ट्र निवडणुकीतील जागावाटपासह निवडणूक निकाल आणि शिवसेना-राष्ट्रवादीतील बंडखोरीनंतर बदललेल्या परिस्थितीत दोनवरून चारवर गेलेल्या पक्षांची ताकद यावर चर्चा करणे आवश्यक आहे.
2019 मध्ये युती आणि जागावाटपाचे स्वरूप –
महाराष्ट्रात विधानसभेच्या 288 जागा आहेत. गेल्या विधानसभा निवडणुकीत एक शिवसेना आणि एक राष्ट्रवादी होती. शिवसेना भाजपसोबत युती करून निवडणुकीच्या रिंगणात उतरली होती, तर राष्ट्रवादी काँग्रेसने काँग्रेससोबत आघाडी केली होती. महायुतीबाबत बोलायचे झाले तर भाजपने 164 जागांवर तर शिवसेनेने 126 जागांवर उमेदवार उभे केले होते, म्हणजेच दोन जागांवर या दोन्ही पक्षांमध्ये मैत्रीपूर्ण लढत होती. तर विरोधी आघाडीत काँग्रेसला 147 तर राष्ट्रवादीला 121 जागा मिळाल्या आहेत. त्यानंतर भाजप 105 जागांसह सर्वात मोठा पक्ष ठरला होता आणि शिवसेना 56 जागांसह दुसऱ्या क्रमांकावर होती. राष्ट्रवादीला 54, काँग्रेसला 44 जागा मिळाल्या.
सध्या कोणत्या पक्षाची ताकद किती?
महाराष्ट्र विधानसभेच्या सध्याच्या चित्राबद्दल बोलायचे झाल्यास, भाजपकडे 103, शिवसेना (शिंदे) 40, राष्ट्रवादी (अजित पवार) 40 आणि बहुजन विकास आघाडीकडे तीन आमदार आहेत. तर महाविकास आघाडीबद्दल बोलायचे झाले तर काँग्रेसचे 43, शिवसेनेचे 15 आणि राष्ट्रवादीचे 13 (शरद पवार) आमदार आहेत. महाराष्ट्र विधानसभेत समाजवादी पक्षाचे दोन, एआयएमआयएमचे दोन, पीजेपीचे दोन, मनसे, सीपीएम, शेकाप, स्वाभिमानी पक्ष, राष्ट्रीय समाज पक्ष, महाराष्ट्र जनसुराज शक्ती पक्ष, क्रांतीकारी शेतकरी पक्षाचे प्रत्येकी एक आमदार आहेत.
संभाव्य फॉम्युल्यात कोणाला फायदा आणि कोणाला तोटा?
महायुतीतील जागावाटपाच्या संभाव्य सूत्रानुसार भाजप १५६ जागांवर, एकनाथ शिंदे यांची शिवसेना ७८ ते ८० आणि अजित पवारांची राष्ट्रवादी ५३ ते ५४ जागांवर निवडणूक लढवणार आहे. शिंदे यांच्या पक्षाकडे 40 आमदार असून अजित पवार यांच्या पक्षाकडे 40 आमदार आहेत, हे प्रमाण पाहिल्यास शिवसेना फायद्यात आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस तोट्यात आहे. राजकीय पेचप्रसंगानंतर हे दोन्ही पक्ष स्वतःला खरे पक्ष म्हणू लागले आहेत. या दृष्टिकोनातून पाहिल्यास २०१९ च्या तुलनेत दोघांच्याही जागा कमी झाल्या आहेत. हा संभाव्य फॉर्म्युला अंतिम राहिल्यास भाजप 2019 च्या तुलनेत 10 कमी जागांवर निवडणूक लढवणार आहे.
तर दुसरीकडे महाविकास आघाडी (MVA) मध्ये जागावाटपाच्या संभाव्य फॉर्म्युल्याबद्दल बोलायचे झाल्यास, काँग्रेस 104 ते 106 जागांवर, शिवसेना (UBT) 92 ते 96 जागांवर आणि NCP (SP) 85 ते 88 जागांवर लढताना दिसत आहे. अंतिम जागावाटपाचा हा फॉर्म्युला बदलला तर 2019 च्या तुलनेत कमी जागांवर लढूनही शिवसेना (UBT) एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील पक्षापेक्षा जास्त जागांवर लढताना दिसेल. अजित पवार यांच्या पक्षाच्या तुलनेत राष्ट्रवादी काँग्रेस (एसपी) जागा संख्येच्या बाबतीतही फायद्यात असल्याचे दिसते.
