नागपूर : देशभरात बलात्काराच्या घटनांमध्ये वाढ होत असताना नागपुरातही महिला सुरक्षिततेचा मुद्दा चव्हाट्यावर आला आहे. शहरात महिलांविरोधात गुन्ह्यांना आळा घालण्यासाठी काही उपाययोजना अग्रक्रमी आहे. त्या नेमक्या कोणत्या आहे हे बघुयात. 2019 मध्ये, नागपूर पोलिसांनी एक उपक्रम सुरू केला होता ज्यामध्ये सार्वजनिक वाहतूक दिसत नसलेल्या कोणत्याही निर्जन ठिकाणी अडकलेल्या किंवा त्यांच्या वाहनात अडथळे आलेल्या महिलांना पोलिस आले आणि त्यांना घरी घेऊन जातील अशी अपेक्षा होती. रात्री ९ ते पहाटे ५ वाजेपर्यंत करण्यात आली. तिला फक्त 100 किंवा 1091 किंवा जवळपासचे कोणतेही पोलीस स्टेशन डायल करायचे आहे.
2022 मध्ये, स्वयंसेवी संस्था (NGO) आणि नागपूर पोलिसांनी मानवी तस्करी आणि महिलांवरील गुन्हेगारी रोखण्याबाबत जनजागृती करण्यासाठी हातमिळवणी केली. विद्यार्थ्यांना स्वयंसेवक म्हणून सहभागी करून घेतले. अलायन्स अगेन्स्ट सेंटर्स ऑफ ट्रॅफिकिंग (ACT) या पाच स्वयंसेवी संस्थांच्या युतीने नागपूर पोलिसांच्या सहकार्याने मानवी तस्करी आणि महिला आणि मुलांवरील गुन्हे रोखण्यासाठी हा उपक्रम सुरू केला आहे. युतीमध्ये विप्ला फाउंडेशन, प्रथम, प्रकृती ट्रस्ट, युवा ग्रामीण संघटना (YRA) आणि फ्रीडम फर्म यांचा समावेश आहे.
2023 मध्ये, नागपूर पोलिसांनी शहरातील एका निर्जन रस्त्यावरील एका महाविद्यालयीन मुलीवर झालेल्या बलात्कारानंतर 330 डार्क स्पॉट्स ओळखले. ‘ब्लॅक स्पॉट्स’ ओळखण्यात आले असून पुरेशी प्रकाश व्यवस्था आणि सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवणे यासारख्या उपाययोजना केल्या जात आहेत. महिलांच्या सुरक्षेसाठी दामिनी पथके अशा वेगळ्या ठिकाणी गस्त घालतात. याशिवाय, ही पथके शाळा, महाविद्यालये, वसतिगृहे आणि झोपडपट्टी भागात महिलांची सुरक्षा आणि महिलांविरुद्धच्या गुन्ह्यांबाबत जागरूकता निर्माण करण्यासाठी नियमित भेटी देतात. ‘पोलीस दीदी’ शाळा, महाविद्यालये, कोचिंग क्लासेस आणि सार्वजनिक मनोरंजनाच्या ठिकाणांनाही भेट देतात. ते महिला आणि दक्षता समित्यांच्या बैठका घेतात आणि सर्व वयोगटातील महिला आणि मुलींना संबंधित संवेदनशील विषयांवर मार्गदर्शन करतात.
2024 मध्ये, एक महत्त्वाचा उपक्रम म्हणून, भारत सरकारने शांतता आणि सौहार्द राखण्यासाठी महिलांना सक्षम करण्यासाठी एक योजना सुरू केली आहे. सामुदायिक सुरक्षेमध्ये महिलांच्या भूमिकेचा विस्तार करण्याच्या उद्देशाने रेड साडी कमांडो योजना, उन्नत भारत अभियानाअंतर्गत 22 मे रोजी नागपुरात पायलट प्रोजेक्टसह सुरू झाली. या कमांडोचा ड्रेस कोड लाल साडी, लाल टोपी आणि शिट्टी असा आहे. या महिला कमांडोज लाल साडी, टोपी घालून शिट्ट्या वाजवतात.
महिला सुरक्षेच्या सूचना-
• तुम्ही कुठेही असाल, सतर्क राहा आणि तुमच्या सभोवतालच्या परिसरातील लोकांच्या संपर्कात रहा.
• आश्चर्यचकित होऊ नका. जागरूक रहा आणि तयार रहा.
• उंच उभे राहा आणि आत्मविश्वासाने चाला. भिऊन जाऊ नका. बळीसारखे पाहू नका.
• तुमच्या प्रवृत्तीवर विश्वास ठेवा. तुम्हाला एखाद्या परिस्थितीत अस्वस्थ वाटत असल्यास, लगेच निघून जा आणि आवश्यक असल्यास मदत घ्या.
• तुम्ही कोठे जात आहात आणि तुम्ही घरी परत केव्हा येणार आहात हे कोणालातरी कळू द्या.
• चार्ज केलेला मोबाइल फोन घ्या आणि तुमच्या संपर्कात एक विश्वसनीय टॅक्सी नंबर ठेवा.
• तुम्हाला माहीत नसलेल्या किंवा विश्वास नसलेल्या व्यक्तीकडून कधीही पेय स्वीकारू नका.
• अंधार पडल्यानंतर एकटे फिरू नका, पुढे योजना करा.
• शॉर्टकट घेणे टाळा, तुम्हाला चांगले माहीत असलेल्या मार्गांवर चिकटून रहा.
• अनोळखी व्यक्तींकडून किंवा नोंदणी नसलेल्या टॅक्सींकडून कधीही लिफ्ट स्वीकारू नका.
• सकाळी आणि संध्याकाळी चालताना चेन स्नॅचरपासून सावध रहा.
• स्वतःला पोलीस असल्याचा दावा करणाऱ्या व्यक्तीवर विश्वास ठेवू नका. त्याचे ओळखपत्र तपासा आणि नंतर त्याच्याशी व्यवहार करा. शंका असल्यास पडताळणी करण्यासाठी 100 वर कॉल करा.
• Facebook, twitter इत्यादींवर जास्त वैयक्तिक तपशील अपलोड करू नका.
• मैत्री स्वीकारणे टाळण्याचा प्रयत्न करा आणि अज्ञात व्यक्तीशी चॅटिंग सुरू करा.
• तुमचे खाजगी क्षण किंवा बेडरूमचे फोटो सोशल मीडियावर अपलोड करणे टाळा आणि तुमच्या कॉम्प्युटरवर देखील नाही.
• संगणकावरील वेबकॅम वापरात नसताना प्लग आउट केलेला पहा आणि तुमच्या मोबाईल फोनमधील कॅमेरा उलट दिशेने ठेवा.
• मॉल्स, हॉटेल्समधील चेंजिंग रूममध्ये छुप्या कॅमेऱ्यांबाबत जागरूक रहा.