नागपूर : विदर्भ आणि महाराष्ट्रातील वाघांचे अभयारण्य आणि इतर क्षेत्रांमधील वाघ, सहभक्षक आणि शिकार यांचे दीर्घकालीन निरीक्षण’ या चतुर्थ टप्प्यातील देखरेख प्रकल्पानुसार, भारतीय वन्यजीव संस्था (WII) अंतर्गत आयोजित राज्याच्या वनविभागाच्या आश्रयाने, महाराष्ट्रात वाघांची किमान संख्या 390 आणि अंदाजित 446 असल्याची नोंद केली आहे. त्याचप्रमाणे विदर्भात बिबट्यांची किमान संख्या 706 आणि अंदाजित संख्या 902 अशी नोंद करण्यात आली.
2021 मधील मागील अहवालाच्या तुलनेत यंदा वाघ आणि बिबट्यांच्या लोकसंख्येमध्ये वाढ झाल्याचे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे. अहवालात असे दिसून आले आहे की महाराष्ट्रातील अनेक संरक्षित क्षेत्रांमध्ये (PAs) वाघांची संख्या स्थिर आहे, तर गडचिरोली, मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प आणि ब्रम्हपुरी विभागात वाघांच्या संख्येत वाढ दिसून आली आहे. संख्येत वाढ होण्याचे श्रेय संघटित शिकारी आणि अधिवास व्यवस्थापनाच्या कामांवर अंकुश ठेवण्यामुळे आहे, ज्यामुळे वाघांच्या शावकांच्या जगण्याचे प्रमाण वाढले आहे.
Gold Rate
31 July 2025
या अहवालात मानव-प्राणी संघर्षाचे आव्हान आणि या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी वाघांचे स्थलांतर करण्याची गरज देखील मान्य करण्यात आली आहे. सेंट्रल इंडियन लँडस्केपच्या (सीआयएल) वाघांच्या मेटा लोकसंख्येमध्ये महाराष्ट्राचे महत्त्वपूर्ण योगदान आहे, ज्यात 1,161 संख्येसोबत जगातील सर्वाधिक वाघ आहेत. एकूणच, अहवालातील निष्कर्ष सकारात्मक आहेत. वाघ आणि बिबट्यांच्या संवर्धनासाठी राज्य वनविभागाच्या प्रयत्नांना प्रतिबिंबित करतात. तथापि, या भव्य मोठ्या मांजरींचे दीर्घकालीन अस्तित्व सुनिश्चित करण्यासाठी सतत देखरेख आणि संवर्धन प्रयत्न आवश्यक आहेत.
