मुंबई : राज्य सरकारने मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिण योजना अंतर्गत आठ लाख लाभार्थिनींचे मासिक मानधन कमी केले आहे. या महिलांना नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेअंतर्गत देखील दरमहा 1000 रुपये मिळत असल्याने, आता त्यांना लाडकी बहिण योजनेतून केवळ 500 रुपये मिळणार आहेत. आधी या योजनेंतर्गत 1500 रुपये दिले जात होते.
या योजनेच्या नियमांनुसार, एखाद्या लाभार्थिनीला इतर शासकीय योजनांचा लाभ घेताना एकूण मासिक लाभ हा 1500 रुपयांच्या मर्यादेत असावा, हे बंधन आहे. त्यानुसार ही कपात करण्यात आली आहे.
सखोल छाननीनंतर लाभार्थ्यांची संख्या घटली-
ऑक्टोबरमध्ये या योजनेसाठी 2.63 कोटी अर्ज प्राप्त झाले होते. मात्र, जिल्ह्यांकडून आलेल्या अर्जांची छाननी करून फेब्रुवारीपर्यंत ही संख्या 2.52 कोटींवर आली. मार्चमध्ये अंतिम लाभार्थी संख्या 2.46 कोटी इतकी राहिली. सरकारने दोन टप्प्यांत छाननी केली – एक जिल्हा स्तरावरून आलेल्या अर्जांची, व दुसरी पात्र लाभार्थ्यांची पुन्हा तपासणी.
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी यापूर्वी सांगितले होते की, या सखोल छाननीनंतर लाभार्थ्यांची संख्या 10-15 लाखांनी घटेल अशी अपेक्षा आहे. “आपण निकष किंवा निधी बदलत नाही, फक्त पात्र व्यक्तींनाच लाभ मिळावा हे पाहत आहोत,” असे त्यांनी स्पष्ट केले.
पात्रतेचे पाच मुख्य निकष-
राज्य सरकारने लाभार्थी निवडताना पाच मुख्य निकष निश्चित केले आहेत. यामध्ये
वय 18 ते 65 वर्षांच्या दरम्यान असणे
महाराष्ट्राचे रहिवासी असणे
वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न 2.5 लाख रुपयांपेक्षा कमी असणे
चारचाकी वाहन नसणे
कुटुंबातील कोणीही शासकीय नोकरीत नसणे
इतर शासकीय योजनांचा लाभ घेत असताना, एकूण मिळणारा मासिक लाभ 1500 रुपयांच्या मर्यादेत असावा.
राज्याच्या आर्थिक दबावाचा परिणाम-
राज्य सरकारवर आर्थिक भार कमी करण्याची जबाबदारी असूनही, महत्वाच्या योजना चालू ठेवण्याचा प्रयत्न सुरू आहे. 2025-26 साठी राज्याचा कर्ज प्रक्षेपण 9.3 लाख कोटी इतका आहे. त्यामुळे लाडकी बहिण योजनेसाठीचा अंदाजपत्रकातील खर्च 46,000 कोटींवरून 36,000 कोटींवर आणण्यात आला आहे.